Բազմա ատկում։ Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով
Նախ վերհիշենք, թե ինչպես ենք բազմանիշ թիվը բազմապատկում միանիշ թվով՝
| x | 6 | 4 | 3 | |
| 3 | ||||
| 1 | 9 | 2 | 9 | |
Այժմ բազմանիշ թիվը բազմապատկենք երկնիշ թվով:
Թիվը երկնիշ թվով՝ բազմապատկելիս սյունակաձև գրելու դեպքում նախ այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի արդյունքը գրում ենք երկրոդ տողում 1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես այս օրինակներում՝
| x | 4 | 5 | 6 | ||
| 6 | 5 | ||||
| + | 2 | 2 | 8 | 0 | |
| 2 | 7 | 3 | 6 | ||
| 2 | 9 | 6 | 4 | 0 | |
Այժմ բազմանիշ թիվը բազմապատկենք եռանիշ թվով:
Թիվը եռանիշ թվով բազմապատկելիս սյունակաձև գրելու դեպքում նախ այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի արդյունքը գրում ենք երկրոդ տողում 1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2 նիշ խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝
| x | 5 | 4 | 6 | 2 | |||
| 1 | 2 | 3 | |||||
| + | 1 | 6 | 3 | 8 | 6 | ||
| 1 | 0 | 9 | 2 | 4 | |||
| 5 | 4 | 6 | 2 | ||||
| 6 | 7 | 1 | 8 | 2 | 6 | ||
1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։
678×5
| x | 6 | 7 | 8 | |
| 5 | ||||
| 3 | 3 | 9 | 0 | |
1240×3
| x | 1 | 2 | 4 | 0 | |
| 3 | |||||
| 3 | 7 | 2 | 0 | ||
585×55
| x | 5 | 8 | 5 | |||
| 5 | 5 | |||||
| + | 3 | 2 | 1 | 7 | 5 | |
| 3 | 2 | 9 | 2 | 5 | ||
| 6 | 5 | 1 | 0 | 0 | ||
548×66
| x | 5 | 4 | 8 | |||
| 6 | 6 | |||||
| + | 3 | 6 | 1 | 6 | 8 | |
| 3 | 7 | 2 | 8 | 8 | ||
| 7 | 2 | 4 | 5 | 6 | ||
828×882
| x | 8 | 2 | 8 | |||||
| 8 | 8 | 2 | ||||||
| + | 7 | 3 | 0 | 2 | 9 | 6 | ||
| 7 | 3 | 6 | 5 | 7 | 6 | |||
| 1 | 4 | 6 | 6 | 8 | 7 | 2 | ||
625×304
| x | 6 | 2 | 5 | ||||||
| 3 | 0 | 4 | |||||||
| + | |||||||||
8624×126
| x | 8 | 6 | 2 | 4 | |||||
| 1 | 2 | 6 | |||||||
| + | 1 | 0 | 8 | 6 | 6 | 2 | 4 | ||
| 1 | 0 | 8 | 8 | 6 | 6 | 4 | |||
| 2 | 1 | 7 | 5 | 2 | 8 | 8 | |||
2․ Եթե Կարենի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Կարենը։60×5=300 300+14=314
3. Կատարել գործողությունները․
1324+324
| + | 1 | 3 | 2 | 4 | Ստուգում՝ | – | 1 | 6 | 4 | 8 | |||||
| 3 | 2 | 4 | 3 | 2 | 4 | ||||||||||
| 1 | 6 | 4 | 8 | 1 | 3 | 2 | 4 |
12345+23123
| + | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | Ստուգում՝ | – | 3 | 5 | 4 | 6 | 8 | |||
| 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | 2 | 3 | 1 | 2 | 3 | ||||||
| 3 | 5 | 4 | 6 | 8 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
54124-12321
| – | 5 | 4 | 1 | 2 | 4 | Ստուգում՝ | + | 4 | 1 | 8 | 0 | 2 | |||
| 1 | 2 | 3 | 2 | 1 | 1 | 2 | 9 | 0 | 2 | ||||||
| 4 | 1 | 8 | 0 | 2 | 5 | 4 | 7 | 0 | 4 |
32191-2312
| – | 3 | 2 | 1 | 9 | 1 | Ստուգում՝ | + | 2 | 9 | 8 | 7 | 9 | |||
| 2 | 3 | 1 | 2 | 2 | 3 | 1 | 2 | ||||||||
| 2 | 9 | 8 | 7 | 9 | 3 | 1 | 1 | 9 | 1 |
8456-2341
| – | 8 | 4 | 5 | 6 | Ստուգում՝ | + | 6 | 1 | 0 | 0 | |||||
| 2 | 3 | 5 | 6 | 2 | 3 | 5 | 6 | ||||||||
| 6 | 1 | 0 | 0 | 8 | 4 | 5 | 6 |
Տնային առաջադրանքներ.
1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։
174×5
| x | 1 | 7 | 4 | |
| 5 | ||||
| 8 | 7 | 0 | ||
336×6
| x | 3 | 3 | 6 | ||
| 6 | |||||
| 2 | 0 | 1 | 6 | ||
466×24
| x | 4 | 6 | 6 | |||
| 2 | 4 | |||||
| + | 1 | 8 | 6 | 4 | ||
| 9 | 3 | 2 | ||||
| 1 | 1 | 1 | 8 | 4 | ||
555×555
| x | 5 | 5 | 5 | ||||||
| 5 | 5 | 5 | |||||||
| + | 2 | 7 | 7 | 5 | |||||
| 2 | 7 | 7 | 5 | ||||||
| 2 | 7 | 7 | 5 | ||||||
| 3 | 0 | 8 | 0 | 2 | 5 | ||||
642×704
| x | 6 | 4 | 2 | ||||||
| 7 | 0 | 4 |
| + | 4 | 2 | 0 | 8 | |||||
| 4 | 2 | 0 | 8 | ||||||
| 8 | 4 | 1 | 6 | ||||||
1932×126
| x | 1 | 9 | 3 | 2 | |||||
| 1 | 2 | 6 | |||||||
| + | 2 | 9 | 7 | 2 | |||||
| 1 | 9 | 7 | 2 | ||||||
| 4 | 9 | 4 | 4 | ||||||
2․ Եթե Դավիթի մտապահած թվին ավելացնենք 2 և ստացված գումարը փոքրացնենք 5 անգամ, ապա կստանանք 34։ Գտե՛ք Դավիթի մտապահված թիվը։ 34×5=170 170+2=172 172-2=170
3. Կատարեք գործողությունները
9356+3421
| – | 9 | 3 | 5 | 6 | Ստուգում՝ | + | 5 | 9 | 3 | 5 | |||||
| 3 | 4 | 2 | 1 | 3 | 4 | 2 | 1 | ||||||||
| 5 | 9 | 3 | 5 | 9 | 3 | 5 | 6 |
12346+4371
| + | 1 | 2 | 3 | 4 | 6 | Ստուգում՝ | – | 1 | 6 | 7 | 1 | 7 | |||
| 4 | 3 | 7 | 1 | 4 | 3 | 7 | 1 | ||||||||
| 1 | 6 | 7 | 1 | 7 | 1 | 2 | 3 | 4 | 6 |
23456+73212
| + | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | Ստուգում՝ | – | 9 | 6 | 6 | 6 | 8 | |||
| 7 | 3 | 2 | 1 | 2 | 7 | 3 | 2 | 1 | 2 | ||||||
| 9 | 6 | 6 | 6 | 8 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
12321-765
| – | 1 | 2 | 3 | 2 | 1 | Ստուգում՝ | + | 1 | 1 | 5 | 5 | 6 | |||
| 7 | 6 | 5 | 7 | 6 | 5 | ||||||||||
| 1 | 1 | 5 | 5 | 6 | 1 | 2 | 3 | 2 | 1 |